Chemia
Przedmiotowe Zasady Oceniania
obowiązujące w klasach VII - VIIICHEMIA
Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowana na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy siódmej szkoły podstawowej Chemia Nowej Ery
Wyróżnione wymagania programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach nauczania podstawy programowej.
Substancje i ich przemiany
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– zalicza chemię do nauk przyrodniczych
– stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej
– nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie
– zna sposoby opisywania doświadczeń chemicznych
– opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami produktów stosowanych na co dzień
– definiuje pojęcie gęstość
– podaje wzór na gęstość
– przeprowadza proste obliczenia
z wykorzystaniem pojęć masa, gęstość, objętość
– wymienia jednostki gęstości
– odróżnia właściwości fizyczne od chemicznych
– definiuje pojęcie mieszanina substancji
– opisuje cechy mieszanin jednorodnych
i niejednorodnych
– podaje przykłady mieszanin
– opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki
– definiuje pojęcia zjawisko fizyczne
i reakcja chemiczna– podaje przykłady zjawisk fizycznych
i reakcji chemicznych zachodzących
w otoczeniu człowieka
– definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny
i związek chemiczny
– dzieli substancje chemiczne na proste
i złożone oraz na pierwiastki i związki chemiczne
– podaje przykłady związków chemicznych
– dzieli pierwiastki chemiczne na
metale i niemetale
– podaje przykłady pierwiastków chemicznych (metali i niemetali)
– odróżnia metale i niemetale na podstawie ich właściwości
– opisuje, na czym polegają rdzewienie
i korozja– wymienia niektóre czynniki powodujące korozję
– posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg)
Uczeń:
– omawia, czym zajmuje się chemia
– wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką
przydatną ludziom
– wyjaśnia, czym są obserwacje, a czym wnioski z doświadczenia
– przelicza jednostki (masy, objętości, gęstości)
– wyjaśnia, czym ciało fizyczne różni się
od substancji
– opisuje właściwości substancji
– wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby
rozdzielania mieszanin na składniki
– sporządza mieszaninę
– dobiera metodę rozdzielania mieszaniny na składniki
– opisuje i porównuje zjawisko fizyczne
i reakcję chemiczną
– projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną
– definiuje pojęcie stopy metali
– podaje przykłady zjawisk fizycznych
i reakcji chemicznych zachodzących
w otoczeniu człowieka
– wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboli
chemicznych
– rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne
– wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem, związkiem chemicznym i mieszaniną
– proponuje sposoby zabezpieczenia przed rdzewieniem przedmiotów wykonanych
z żelazaUczeń:
– podaje zastosowania wybranego szkła i sprzętu laboratoryjnego
– identyfikuje substancje na podstawie
podanych właściwość
– przeprowadza obliczenia
z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość
– przelicza jednostki
– podaje sposób rozdzielenia wskazanej
mieszaniny na składniki
– wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie
– projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski
– wskazuje w podanych przykładach
reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne
– wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny
– wyjaśnia różnicę między mieszaniną
a związkiem chemicznym
– odszukuje w układzie okresowym pierwiastków podane pierwiastki chemiczne
– opisuje doświadczenia wykonywane na lekcji
– przeprowadza wybrane doświadczenia
Uczeń:
– omawia podział chemii na organiczną
i nieorganiczną– definiuje pojęcie patyna
– projektuje doświadczenie o podanym tytule (rysuje schemat, zapisuje obserwacje i formułuje wnioski)
– przeprowadza doświadczenia z działu
Substancje i ich przemiany
– projektuje i przewiduje wyniki doświadczeń na podstawie posiadanej wiedzy
Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:- opisuje zasadę rozdziału mieszanin metodą chromatografii,
- opisuje sposób rozdzielania na składniki bardziej złożonych mieszanin z wykorzystaniem metod spoza podstawy programowej,
- wykonuje obliczenia – zadania dotyczące mieszanin.
Składniki powietrza i rodzaje przemian, jakim ulegają
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– opisuje skład i właściwości powietrza
– określa, co to są stałe i zmienne składniki powietrza
– opisuje właściwości fizyczne i chemiczne tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru, azotu oraz właściwości fizyczne gazów szlachetnych
– podaje, że woda jest związkiem
chemicznym wodoru i tlenu
– tłumaczy, na czym polega zmiana stanu skupienia na przykładzie wody
– definiuje pojęcie wodorki
– omawia obieg tlenu i tlenku węgla(IV) w przyrodzie
– określa znaczenie powietrza, wody, tlenu, tlenku węgla(IV)
– podaje, jak można wykryć tlenek węgla(IV)
– określa, jak zachowują się substancje
higroskopijne
– opisuje, na czym polegają reakcje syntezy, analizy, wymiany
– omawia, na czym polega spalanie
– definiuje pojęcia substrat i produkt reakcji chemicznej
– wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej
– określa typy reakcji chemicznych
– określa, co to są tlenki i zna ich podział
– wymienia podstawowe źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza
– wskazuje różnicę między reakcjami egzo- i endoenergetyczną
– podaje przykłady reakcji egzo-
i endoenergetycznych
– wymienia niektóre efekty towarzyszące
reakcjom chemicznym
Uczeń:
– projektuje i przeprowadza doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów
– wymienia stałe i zmienne składniki powietrza
– oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu, np. w sali lekcyjnej
– opisuje, jak można otrzymać tlen
– opisuje właściwości fizyczne i chemiczne gazów szlachetnych, azotu
– podaje przykłady wodorków niemetali
– wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy
– wymienia niektóre zastosowania azotu, gazów szlachetnych, tlenku węgla(IV), tlenu, wodoru
– podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(IV) (na przykładzie reakcji węgla z tlenem)
– definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna
– planuje doświadczenie umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(IV) w powietrzu wydychanym z płuc
– wyjaśnia, co to jest efekt cieplarniany
– opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie
– wymienia właściwości wody
– wyjaśnia pojęcie higroskopijność
– zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej
– wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne
– opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej i kwaśnych opadów
– podaje sposób otrzymywania wodoru (w reakcji kwasu chlorowodorowego z metalem)
− opisuje sposób identyfikowania gazów: wodoru, tlenu, tlenku węgla(IV)
– wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza
– wymienia niektóre sposoby postępowania pozwalające chronić powietrze przed zanieczyszczeniami
– definiuje pojęcia reakcje egzo- i endoenergetyczne
Uczeń:
– określa, które składniki powietrza są stałe,
a które zmienne
– wykonuje obliczenia dotyczące zawartości procentowej substancji występujących w powietrzu
– wykrywa obecność tlenku węgla(IV)
– opisuje właściwości tlenku węgla(II)
– wyjaśnia rolę procesu fotosyntezy w naszym życiu
– podaje przykłady substancji szkodliwych dla środowiska
– wyjaśnia, skąd się biorą kwaśne opady
– określa zagrożenia wynikające z efektu
cieplarnianego, dziury ozonowej, kwaśnych opadów
– proponuje sposoby zapobiegania powiększaniu się dziury ozonowej
i ograniczenia powstawania kwaśnych opadów
– projektuje doświadczenia, w których otrzyma tlen, tlenek węgla(IV), wodór
– projektuje doświadczenia, w których zbada właściwości tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru
– zapisuje słownie przebieg różnych rodzajów reakcji chemicznych
– podaje przykłady różnych typów reakcji chemicznych
– wykazuje obecność pary wodnej
w powietrzu
– omawia sposoby otrzymywania wodoru
– podaje przykłady reakcji egzo-
i endoenergetycznych
– zalicza przeprowadzone na lekcjach reakcje do egzo- lub endoenergetycznych
Uczeń:
– otrzymuje tlenek węgla(IV) w reakcji węglanu wapnia z kwasem chlorowodorowym
– wymienia różne sposoby otrzymywania tlenu, tlenku węgla(IV), wodoru
– projektuje doświadczenia dotyczące powietrza i jego składników
– uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(IV), że tlenek węgla(IV) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu
– uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru
– planuje sposoby postępowania umożliwiające ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami
– identyfikuje substancje na podstawie schematów reakcji chemicznych
– wykazuje zależność między rozwojem cywilizacji a występowaniem zagrożeń, np. podaje przykłady dziedzin życia, których rozwój powoduje negatywne skutki dla środowiska przyrodniczego
Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:- opisuje destylację skroplonego powietrza.
Atomy i cząsteczkiOcena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– definiuje pojęcie materia
– definiuje pojęcie dyfuzji
– opisuje ziarnistą budowę materii
– opisuje, czym atom różni się od cząsteczki
– definiuje pojęcia: jednostka masy atomowej,
masa atomowa, masa cząsteczkowa
– oblicza masę cząsteczkową prostych związków chemicznych
– opisuje i charakteryzuje skład atomu
pierwiastka chemicznego (jądro – protony i neutrony, powłoki elektronowe – elektrony)
– wyjaśni, co to są nukleony
– definiuje pojęcie elektrony walencyjne
– wyjaśnia, co to są liczba atomowa, liczba masowa
– ustala liczbę protonów, elektronów, neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa
– podaje, czym jest konfiguracja elektronowa
– definiuje pojęcie izotop
– dokonuje podziału izotopów
– wymienia najważniejsze dziedziny życia,
w których mają zastosowanie izotopy– opisuje układ okresowy pierwiastków
chemicznych
– podaje treść prawa okresowości
– podaje, kto jest twórcą układu okresowego
pierwiastków chemicznych
– odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach chemicznych
– określa rodzaj pierwiastków (metal, niemetal) i podobieństwo właściwości pierwiastków w grupie
Uczeń:
– planuje doświadczenie potwierdzające
ziarnistość budowy materii
– wyjaśnia zjawisko dyfuzji
– podaje założenia teorii atomistyczno-
-cząsteczkowej budowy materii
– oblicza masy cząsteczkowe
– opisuje pierwiastek chemiczny jako zbiór atomów o danej liczbie atomowej Z
– wymienia rodzaje izotopów
– wyjaśnia różnice w budowie atomów
izotopów wodoru
– wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy
– korzysta z układu okresowego pierwiastków
chemicznych
– wykorzystuje informacje odczytane z układu
okresowego pierwiastków chemicznych
– podaje maksymalną liczbę elektronów na
poszczególnych powłokach (K, L, M)
– zapisuje konfiguracje elektronowe
– rysuje modele atomów pierwiastków chemicznych
– określa, jak zmieniają się niektóre właściwości pierwiastków w grupie i okresie
Uczeń:
– wyjaśnia różnice między pierwiastkiem
a związkiem chemicznym na podstawie założeń teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii
– oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych
– definiuje pojęcie masy atomowej jako średniej mas atomów danego pierwiastka, z uwzględnieniem jego składu izotopowego
– wymienia zastosowania różnych izotopów
– korzysta z informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych
– oblicza maksymalną liczbę elektronów
w powłokach
– zapisuje konfiguracje elektronowe
– rysuje uproszczone modele atomów
– określa zmianę właściwości pierwiastków
w grupie i okresieUczeń:
– wyjaśnia związek między podobieństwami właściwości pierwiastków chemicznych zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową ich atomów i liczbą elektronów walencyjnych
− wyjaśnia, dlaczego masy atomowe podanych pierwiastków chemicznych w układzie okresowym nie są liczbami całkowitymi
Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:- oblicza zawartość procentową izotopów w pierwiastku chemicznym,
- opisuje historię odkrycia budowy atomu i powstania układu okresowego pierwiastków,
- definiuje pojęcie promieniotwórczość,
- określa, na czym polegają promieniotwórczość naturalna i sztuczna,
- definiuje pojęcie reakcja łańcuchowa,
- wymienia ważniejsze zagrożenia związane z promieniotwórczością,
- wyjaśnia pojęcie okres półtrwania (okres połowicznego rozpadu),
- rozwiązuje zadania związane z pojęciami okres półtrwania i średnia masa atomowa,
- charakteryzuje rodzaje promieniowania,
- wyjaśnia, na czym polegają przemiany α, β.
Ocena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– wymienia typy wiązań chemicznych
– podaje definicje: wiązania kowalencyjnego niespolaryzowanego, wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego, wiązania jonowego
– definiuje pojęcia: jon, kation, anion
– definiuje pojęcie elektroujemność
– posługuje się symbolami pierwiastków chemicznych
– podaje, co występuje we wzorze elektronowym
– odróżnia wzór sumaryczny od wzoru
strukturalnego
– zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne cząsteczek
– definiuje pojęcie wartościowość
– podaje wartościowość pierwiastków
chemicznych w stanie wolnym
– odczytuje z układu okresowego
maksymalną wartościowość pierwiastków chemicznych względem wodoru grup 1., 2. i 13.−17.
– wyznacza wartościowość pierwiastków
chemicznych na podstawie wzorów
sumarycznych
– zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego na podstawie wartościowości pierwiastków chemicznych
– określa na podstawie wzoru liczbę atomów
pierwiastków w związku chemicznym
– interpretuje zapisy (odczytuje ilościowo i jakościowo proste zapisy), np.: H2, 2 H, 2 H2 itp.
– ustala na podstawie wzoru sumarycznego nazwę prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych
– ustala na podstawie nazwy wzór
sumaryczny prostych
dwupierwiastkowych związków
chemicznych
– rozróżnia podstawowe rodzaje reakcji
chemicznych
– wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej
– podaje treść prawa zachowania masy
– podaje treść prawa stałości składu
związku chemicznego
– przeprowadza proste obliczenia
z wykorzystaniem prawa zachowania
Uczeń:
– opisuje rolę elektronów zewnętrznej powłoki w łączeniu się atomów
– odczytuje elektroujemność pierwiastków chemicznych
– opisuje sposób powstawania jonów
– określa rodzaj wiązania w prostych
przykładach cząsteczek
− podaje przykłady substancji o wiązaniu
kowalencyjnym i substancji o wiązaniu jonowym
– przedstawia tworzenie się wiązań chemicznych kowalencyjnego i jonowego dla prostych przykładów
– określa wartościowość na podstawie układu okresowego pierwiastków
– zapisuje wzory związków chemicznych na podstawie podanej wartościowości lub nazwy pierwiastków chemicznych
– podaje nazwę związku chemicznego
na podstawie wzoru
– określa wartościowość pierwiastków
w związku chemicznym
– zapisuje wzory cząsteczek, korzystając
z modeli
– wyjaśnia znaczenie współczynnika
stechiometrycznego i indeksu stechiometrycznego
– wyjaśnia pojęcie równania reakcji
chemicznej
– odczytuje proste równania reakcji chemicznych
– zapisuje równania reakcji chemicznych
− dobiera współczynniki w równaniach
reakcji chemicznych
Uczeń:
– określa typ wiązania chemicznego
w podanym przykładzie
– wyjaśnia na podstawie budowy atomów, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie
– wyjaśnia różnice między typami wiązań chemicznych
– opisuje powstawanie wiązań kowalencyjnych dla wymaganych przykładów
– opisuje mechanizm powstawania wiązania jonowego
– opisuje, jak wykorzystać elektroujemność do określenia rodzaju wiązania chemicznego w cząsteczce
– wykorzystuje pojęcie wartościowości
– odczytuje z układu okresowego
wartościowość pierwiastków
chemicznych grup 1., 2. i 13.−17. (względem wodoru, maksymalną względem tlenu)
– nazywa związki chemiczne na podstawie wzorów sumarycznych i zapisuje wzory na podstawie ich nazw
– zapisuje i odczytuje równania reakcji
chemicznych (o większym stopniu trudności)
– przedstawia modelowy schemat równania reakcji chemicznej
– rozwiązuje zadania na podstawie prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego
– dokonuje prostych obliczeń stechiometrycznych
Uczeń:
– wykorzystuje pojęcie elektroujemności do określania rodzaju wiązania w podanych substancjach
– uzasadnia i udowadnia doświadczalnie, że masa substratów jest równa masie produktów
– rozwiązuje trudniejsze zadania dotyczące poznanych praw (zachowania masy, stałości składu związku chemicznego)
– wskazuje podstawowe różnice między wiązaniami kowalencyjnym a jonowym oraz kowalencyjnym niespolaryzowanym a kowalencyjnym spolaryzowanym
– opisuje zależność właściwości związku chemicznego od występującego w nim wiązania chemicznego
– porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia, przewodnictwo ciepła i elektryczności)
– zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych o dużym stopniu trudności
– wykonuje obliczenia stechiometryczne
Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:- opisuje wiązania koordynacyjne i metaliczne,
- wykonuje obliczenia na podstawie równania reakcji chemicznej,
- wykonuje obliczenia z wykorzystaniem pojęcia wydajność reakcji,
- zna pojęcia: mol, masa molowa i objętość molowa i wykorzystuje je w obliczeniach,
- określa, na czym polegają reakcje utleniania-redukcji,
- definiuje pojęcia: utleniacz i reduktor,
- zaznacza w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej procesy utleniania i redukcji oraz utleniacz, reduktor,
- podaje przykłady reakcji utleniania-redukcji zachodzących w naszym otoczeniu; uzasadnia swój wybór.
Woda i roztwory wodneOcena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– charakteryzuje rodzaje wód występujących
w przyrodzie
– podaje, na czym polega obieg wody
w przyrodzie
– podaje przykłady źródeł zanieczyszczenia wód
– wymienia niektóre skutki zanieczyszczeń oraz sposoby walki z nimi
– wymienia stany skupienia wody
– określa, jaką wodę nazywa się wodą destylowaną
– nazywa przemiany stanów skupienia wody
– opisuje właściwości wody
– zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny
cząsteczki wody
– definiuje pojęcie dipol
– identyfikuje cząsteczkę wody jako dipol
– wyjaśnia podział substancji na dobrze rozpuszczalne, trudno rozpuszczalne oraz praktycznie nierozpuszczalne w wodzie
− podaje przykłady substancji, które
rozpuszczają się i nie rozpuszczają się
w wodzie
– wyjaśnia pojęcia: rozpuszczalnik i substancja
rozpuszczana
– projektuje doświadczenie dotyczące rozpuszczalności różnych substancji w wodzie
– definiuje pojęcie rozpuszczalność
– wymienia czynniki, które wpływają
na rozpuszczalność substancji
– określa, co to jest krzywa rozpuszczalności
– odczytuje z wykresu rozpuszczalności
rozpuszczalność danej substancji w podanej
temperaturze
– wymienia czynniki wpływające na szybkość
rozpuszczania się substancji stałej w wodzie
– definiuje pojęcia: roztwór właściwy, koloid
i zawiesina
– podaje przykłady substancji tworzących z wodą roztwór właściwy, zawiesinę, koloid
– definiuje pojęcia: roztwór nasycony, roztwór nienasycony, roztwór stężony, roztwór rozcieńczony
– definiuje pojęcie krystalizacja
– podaje sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z nasyconego i odwrotnie
– definiuje stężenie procentowe roztworu
– podaje wzór opisujący stężenie procentowe roztworu
– prowadzi proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu
Uczeń:
– opisuje budowę cząsteczki wody
– wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna
– wymienia właściwości wody zmieniające
się pod wpływem zanieczyszczeń
– planuje doświadczenie udowadniające, że woda: z sieci wodociągowej i naturalnie występująca w przyrodzie są mieszaninami
– proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą
– tłumaczy, na czym polegają procesy mieszania i rozpuszczania
– określa, dla jakich substancji woda jest
dobrym rozpuszczalnikiem
– charakteryzuje substancje ze względu na ich
rozpuszczalność w wodzie
– planuje doświadczenia wykazujące wpływ
różnych czynników na szybkość
rozpuszczania substancji stałych w wodzie
– porównuje rozpuszczalność różnych
substancji w tej samej temperaturze
– oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej objętości wody
w podanej temperaturze
– podaje przykłady substancji, które
rozpuszczają się w wodzie, tworząc
roztwory właściwe
– podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy lub zawiesiny
– wskazuje różnice między roztworem
właściwym a zawiesiną
– opisuje różnice między roztworami:
rozcieńczonym, stężonym, nasyconym
i nienasyconym
– przekształca wzór na stężenie procentowe
roztworu tak, aby obliczyć masę substancji
rozpuszczonej lub masę roztworu
– oblicza masę substancji rozpuszczonej lub
masę roztworu, znając stężenie procentowe
roztworu
– wyjaśnia, jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym, np. 100 g 20-procentowego roztworu soli kuchennej
Uczeń:
– wyjaśnia, na czym polega tworzenie
wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego
w cząsteczce wody
– wyjaśnia budowę polarną cząsteczki wody
– określa właściwości wody wynikające z jej
budowy polarnej
– przewiduje zdolność różnych substancji do rozpuszczania się w wodzie
– przedstawia za pomocą modeli proces
rozpuszczania w wodzie substancji o budowie polarnej, np. chlorowodoru
– podaje rozmiary cząstek substancji
wprowadzonych do wody i znajdujących się
w roztworze właściwym, koloidzie,
zawiesinie
– wykazuje doświadczalnie wpływ różnych
czynników na szybkość rozpuszczania
substancji stałej w wodzie
– posługuje się wykresem rozpuszczalności
– wykonuje obliczenia z wykorzystaniem
wykresu rozpuszczalności
– oblicza masę wody, znając masę roztworu
i jego stężenie procentowe
– prowadzi obliczenia z wykorzystaniem
pojęcia gęstości
– podaje sposoby zmniejszenia lub zwiększenia stężenia roztworu
– oblicza stężenie procentowe roztworu
powstałego przez zagęszczenie i rozcieńczenie
roztworu
– oblicza stężenie procentowe roztworu
nasyconego w danej temperaturze
(z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności)
– wymienia czynności prowadzące
do sporządzenia określonej objętości roztworu
o określonym stężeniu procentowym
– sporządza roztwór o określonym stężeniu
procentowym
Uczeń:
– proponuje doświadczenie udowadniające,
że woda jest związkiem wodoru i tlenu
– określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody
– porównuje rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i jonowych
– wykazuje doświadczalnie, czy roztwór jest
nasycony, czy nienasycony
– rozwiązuje z wykorzystaniem gęstości zadania rachunkowe dotyczące stężenia procentowego
– oblicza rozpuszczalność substancji w danej
temperaturze, znając stężenie procentowe jej
roztworu nasyconego w tej temperaturze
– oblicza stężenie roztworu powstałego po zmieszaniu roztworów tej samej substancji o różnych stężeniach
Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:- wyjaśnia, na czym polega asocjacja cząsteczek wody,
- rozwiązuje zadania rachunkowe na stężenie procentowe roztworu, w którym rozpuszczono mieszaninę substancji stałych,
- rozwiązuje zadania z wykorzystaniem pojęcia stężenie molowe.
Tlenki i wodorotlenkiOcena dopuszczająca
[1]
Ocena dostateczna
[1 + 2]
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
Uczeń:
– definiuje pojęcie katalizator
– definiuje pojęcie tlenek
– podaje podział tlenków na tlenki metali i tlenki niemetali
– zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków metali i tlenków niemetali
– wymienia zasady BHP dotyczące pracy z zasadami
– definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada
– odczytuje z tabeli rozpuszczalności, czy wodorotlenek jest rozpuszczalny w wodzie czy też nie
– opisuje budowę wodorotlenków
– zna wartościowość grupy wodorotlenowej
– rozpoznaje wzory wodorotlenków
– zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3, Cu(OH)2
– opisuje właściwości oraz zastosowania wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia
– łączy nazwy zwyczajowe (wapno palone i wapno gaszone) z nazwami systematycznymi tych związków chemicznych
– definiuje pojęcia: elektrolit, nieelektrolit
− definiuje pojęcia: dysocjacja jonowa, wskaźnik
– wymienia rodzaje odczynów roztworów
– podaje barwy wskaźników w roztworze o podanym odczynie
– wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa zasad
– zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady)
− podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej
– odróżnia zasady od innych substancji za pomocą wskaźników
– rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada
Uczeń:
– podaje sposoby otrzymywania tlenków
– opisuje właściwości i zastosowania wybranych tlenków
– podaje wzory i nazwy wodorotlenków
– wymienia wspólne właściwości zasad i wyjaśnia, z czego one wynikają
– wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków
– zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu i wapnia
– wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno palone i wapno gaszone
– odczytuje proste równania dysocjacji jonowej zasad
– definiuje pojęcie odczyn zasadowy
– bada odczyn
– zapisuje obserwacje do przeprowadzanych na lekcji doświadczeń
Uczeń:
– wyjaśnia pojęcia wodorotlenek i zasada
– wymienia przykłady wodorotlenków i zasad
– wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność
– wymienia poznane tlenki metali, z których
otrzymać zasady– zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku
– planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać wodorotlenki sodu, potasu lub wapnia
– planuje sposób otrzymywania wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie
– zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej zasad
– określa odczyn roztworu zasadowego i uzasadnia to
– opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)
– opisuje zastosowania wskaźników
– planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie odczynu produktów używanych w życiu codziennym
Uczeń:
– zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu
– planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także praktycznie nierozpuszczalne w wodzie
– zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków
– identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji
– odczytuje równania reakcji chemicznych
Przykłady wiadomości i umiejętności wykraczające poza treści wymagań podstawy programowej; ich spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej.
Uczeń:- opisuje i bada właściwości wodorotlenków amfoterycznych.
- opisuje zasadę rozdziału mieszanin metodą chromatografii,